Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng chú trọng vào phát triển bền vững, các tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) đã trở thành yếu tố cốt lõi trong chiến lược của nhiều doanh nghiệp. Việt Nam, với tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng, cũng chịu ảnh hưởng của xu hướng này do áp lực từ các cam kết quốc tế và yêu cầu của thị trường hội nhập. Tuy nhiên, tình trạng chuyên gia tư vấn ESG tại Việt Nam đang tạo ra một khoảng cách lớn giữa nhu cầu và nguồn lực, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn này một cách hiệu quả và bền vững.
Nhu Cầu Về ESG Tại Việt Nam
Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng đáng kể về nhu cầu áp dụng các tiêu chuẩn ESG. Báo cáo của PwC vào năm 2023 cho thấy:
- 65% doanh nghiệp lớn và trung bình đã nhận thức được tầm quan trọng của ESG, trong đó 30% đang triển khai các kế hoạch hành động cụ thể.
- Ngành sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam, với khoảng 60% tổng giá trị xuất khẩu phụ thuộc vào thị trường quốc tế, đang chịu áp lực tuân thủ ESG từ các đối tác lớn như EU và Hoa Kỳ.
- Trong lĩnh vực tài chính, 75% các ngân hàng và tổ chức tài chính tại Việt Nam bắt đầu yêu cầu các doanh nghiệp phải tuân thủ ESG khi phê duyệt các khoản vay và đầu tư.
Đặc biệt, lĩnh vực năng lượng với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 đã thúc đẩy sự phát triển của năng lượng tái tạo. Chính phủ Việt Nam cam kết đạt 47% công suất điện từ năng lượng tái tạo vào năm 2045, khiến các doanh nghiệp trong ngành năng lượng phải tăng cường đầu tư vào ESG để thu hút nguồn vốn từ các quỹ đầu tư quốc tế.
Tình Trạng Chuyên Gia Tư Vấn ESG Tại Việt Nam
Mặc dù nhu cầu về ESG rất lớn, tình trạng chuyên gia tư vấn ESG tại Việt Nam hiện tại vẫn còn rất hạn chế. Số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy:
- Đến cuối năm 2023, chỉ có 500 chuyên gia tư vấn ESG có chứng chỉ quốc tế đang hoạt động tại Việt Nam. So với khoảng 1,5 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, tỷ lệ này là rất thấp, đặc biệt khi hàng ngàn doanh nghiệp cần hỗ trợ để triển khai ESG.
- 80% các chuyên gia tư vấn ESG tập trung tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, gây khó khăn cho các doanh nghiệp tại các tỉnh công nghiệp như Bình Dương, Đồng Nai, và Hải Phòng.
- Một khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy 70% chuyên gia ESG trong nước còn thiếu kinh nghiệm triển khai thực tiễn các tiêu chuẩn quốc tế như GRI, SASB và TCFD, gây trở ngại lớn cho các doanh nghiệp khi thực hiện ESG.
Cơ Hội Và Rủi Ro Trong Thị Trường ESG Tại Việt Nam
Cơ hội:
- Theo Ngân hàng Thế giới, các doanh nghiệp tại Việt Nam nếu có chỉ số ESG cao sẽ có cơ hội tăng trưởng doanh thu từ 10-15% khi tiếp cận thị trường quốc tế, đồng thời có thể giảm 20% chi phí vốn do khả năng thu hút vốn từ các quỹ đầu tư bền vững.
- Báo cáo của UNDP cho thấy khoảng 70% các nhà đầu tư quốc tế ưu tiên các doanh nghiệp có chỉ số ESG cao khi quyết định đầu tư. Với sự tăng trưởng đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đạt hơn 30 tỷ USD năm 2022, ESG sẽ đóng vai trò quan trọng trong thu hút vốn.
- Chính phủ Việt Nam đã ban hành các chính sách hỗ trợ như chương trình ưu đãi thuế và tài chính cho doanh nghiệp đạt các tiêu chuẩn ESG, với 50% doanh nghiệp nhỏ và vừa hưởng lợi từ các chính sách này để phát triển bền vững.
Rủi ro:
- Sự thiếu hụt chuyên gia có chuyên môn cao về ESG làm tăng 20-30% chi phí tư vấn ESG, gây khó khăn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ muốn áp dụng các tiêu chuẩn này.
- Theo khảo sát của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), 80% doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam vẫn chưa nhận thức đầy đủ về ESG, dẫn đến việc không đầu tư hoặc đầu tư không hiệu quả vào hoạt động ESG, tạo ra nguy cơ tụt hậu trong cạnh tranh quốc tế.
- Một nghiên cứu của PwC chỉ ra rằng 65% các doanh nghiệp tại Việt Nam gặp khó khăn trong việc triển khai ESG do không có đủ nguồn lực, điều này làm gia tăng rủi ro không tuân thủ và gây tổn hại về uy tín.
Giải Pháp Để Đáp Ứng Nhu Cầu Thị Trường ESG
Để thu hẹp khoảng cách giữa nhu cầu và tình trạng chuyên gia tư vấn ESG tại Việt Nam, các giải pháp dưới đây cần được triển khai đồng bộ:
Tăng Cường Đào Tạo Và Cấp Chứng Chỉ:
- 70% các chuyên gia ESG hiện tại cho rằng cần thiết có các chương trình đào tạo chuyên sâu và chứng chỉ ESG quốc tế để nâng cao chất lượng chuyên gia. Chính phủ có thể hợp tác với các tổ chức như UNDP và IFC để thiết lập các chương trình đào tạo này tại Việt Nam.
- Một báo cáo từ Viện Phát triển Quốc gia cho thấy, khi có các chương trình đào tạo chuyên nghiệp, tỷ lệ chuyên gia tư vấn đủ khả năng thực hiện ESG có thể tăng lên 50% trong vòng 5 năm tới.
Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa:
- 60% doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam khó tiếp cận các dịch vụ ESG do chi phí cao. Chính phủ nên đưa ra các chính sách hỗ trợ tài chính hoặc giảm thuế cho các doanh nghiệp nhỏ đầu tư vào ESG, đồng thời khuyến khích các tổ chức tài chính phát triển các gói dịch vụ tư vấn ESG với chi phí hợp lý.
Xây Dựng Mạng Lưới Chuyên Gia ESG:
- Một mạng lưới chuyên gia ESG sẽ tạo ra một diễn đàn nơi các chuyên gia có thể chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, đồng thời cập nhật các xu hướng quốc tế mới nhất. Dự kiến, việc tạo ra mạng lưới chuyên gia ESG có thể giúp 80% doanh nghiệp lớn tại Việt Nam dễ dàng tiếp cận các dịch vụ tư vấn ESG chất lượng trong nước.
Ứng Dụng Công Nghệ Trong Quản Lý ESG:
- Theo báo cáo của Boston Consulting Group, ứng dụng công nghệ vào ESG có thể giảm thiểu chi phí quản lý lên tới 30% và tăng cường tính minh bạch trong quản lý ESG. Những công nghệ như AI, blockchain và big data giúp theo dõi và báo cáo các chỉ số ESG một cách nhanh chóng và chính xác.
Thị trường tư vấn ESG tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức về tình trạng chuyên gia tư vấn ESG tại Việt Nam. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của doanh nghiệp, việc đầu tư vào đào tạo và nâng cao chất lượng chuyên gia là rất cần thiết. Đồng thời, sự hỗ trợ từ phía chính phủ, mạng lưới kết nối và ứng dụng công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực tư vấn ESG tại Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, ESG sẽ trở thành một tiêu chuẩn không thể thiếu cho các doanh nghiệp muốn phát triển bền vững, và các chuyên gia tư vấn ESG sẽ đóng vai trò tiên phong trong hành trình này.
